Νάμαστε πάλι στο δρόμο
Πιάνουμε τη διαδρομή που μας οδηγεί στον προορισμό μας, το βουνό Ρούσκιο, που ξεπροβάλλει μπροστά μας επιβλητικό, ψηλό και απότομο, καθώς το παρατηρούμε απ’ το ύψος της όχθης του Κερυνίτη ποταμού. Το χωριό Δερβένι (1), είναι το πρώτο χωριό, που συναντάμε στην πορεία μας. Τοποθεσία όνομα και πράγμα Δερβένι, (στενωπός – πέρασμα), που είναι συμπαθητικό, με σπίτια παλιά εδώ και εκεί. Ζωντανό χωριό, αν κρίνω απ’ τα αγροτικά και τα τρακτέρ, καθώς είναι δυο βήματα απ’ τη δημοσιά και τα κέντρα. Εκείνο που τραβάει την προσοχή μας είναι η ευρύτερη περιοχή με τα χαρακτηριστικά βράχια από πάνω και τα εναπομείναντα «καλυβόσπιτα», ένα εδώ και ένα εκεί. Τα κτίσματα που είναι πλινθόκτιστα και άλλα παλαιότερα βεργόπλεκτα, είναι άξιο παρατήρησης το σημείο που αυτά είναι στημένα, εκμεταλλευόμενα τον βράχο που βρίσκεται μέσα στο κτήμα τους. Οι κάτοικοι καλλιεργούν στις πλαγιές αμπέλια, που έχουν ανατολικά και νότια τοποθέτηση, τα οποία δείχνουν καθαρισμένα, περιποιημένα και κλαδεμένα. Ενδιαφέρον τόπος για περιήγηση. Ο δρόμος ανηφορίζει, έχοντας μπροστά μας συνεχώς τον όγκο του Ρούσκιου, που ολοένα και περισσότερο μας κεντρίζει το ενδιαφέρον. Ψηλώνουμε και βγαίνουμε σε διάσελο, κάτι σαν «V», στην είσοδο του χωριού Μαμουσιά. Στην είσοδο του χωριού, διαβάζουμε πινακίδες με ένδειξη, αρχαία τείχη Κερύνειας και ελληνιστικοί τάφοι. Κοιτάζουμε βόρεια και δρόμος (χωμάτινος) γυροφέρνει το λόφο, (Βουνί 753 μ. και Άγιοι Ασώματοι 839 μ.), όπου στην ανατολική του πλευρά διακρίνουμε αρχαία τείχη. Στα ανατολικά, ελληνιστικοί τάφοι, καθώς τα νερά πέφτουν μέσω του οικισμού Σταυριά στον Βουραϊκό ποταμό, (ρέμα Αβριγιόλακκα) στο ύψος Μακροχελιδού. Είναι ωραία η από ψηλά θέαση κάτω, όπως και η από κάτω προς τα άνω, όταν διασχίζεις τον Βουραϊκό. Όταν είσαι κάτω, σηκώνεις τα μάτια ψηλά και προσπαθείς να απεγκλωβιστείς απ’ τις «κλεισούρες».
Το χωριό Μαμουσιά, υψ. 700 μ. βρίσκεται σε υπέροχο μέρος, κάτι σαν μπαλκόνι, το λούζει ο ήλιος, είναι απλωμένο και όμορφο. Είναι μεγάλο χωριό, ζωντανό, με σπίτια ανακαινισμένα και ανάμεσα ξετρυπώνεις και κάνα παλιό, που αποσπά την προσοχή σου. Ο κεντρικός δρόμος ελίσσεται μέσα στο χωριό, ψηλώνει, περνάει απ’ την εκκλησία, όπου πρωϊνιάτικα, πέφτουμε πάνω σε μνημόσυνο. Πλήθος αυτοκινήτων κατά μήκος του δρόμου και πεζών να συγκεντρώνονται στην εκκλησία, ώστε μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας να ακολουθήσει το μνημόσυνο. Τα βαφτίσια, οι γάμοι έχουν μεγάλη πέραση στον κόσμο, αλλά τα μνημόσυνα είναι κάτι περισσότερο, ιδιαίτερα στην επαρχία. Οι άνθρωποι το θεωρούν υποχρέωση να παρευρεθούν και να τιμήσουν τον αποθανόντα. Όλοι είναι εκεί.
Βγαίνοντας απ’ το χωριό, δεν βλέπουμε το παλιό κεντρικό μονοπάτι που φεύγει δυτικά απ’ τα τελευταία σπίτια του χωριού, προς το Kακό Λαγκάδι και στη συνέχεια γυρίζει νότια. Ακολουθούμε τον ασφάλτινο δρόμο που γυροφέρνει το Ρούσκιο απ’ τα ανατολικά. Συνεχίζουμε στον δρόμο, έχοντας πια τις ψηλές κορφές του Ρούσκιου στα δεξιά μας, μέχρι που συναντάμε δεξιά μας εκκλησία. Προσπαθούμε να βρούμε για ποια εκκλησία πρόκειται (Ανάληψη;) αλλά είναι κλειστή. Απέναντι, απ’ την άλλη μεριά του δρόμου ομάδα εργατών δουλεύει στ’ αμπέλια. Ρωτάμε, αλλά είναι Αλβανοί μετανάστες και δεν γνωρίζουν. Κοιτάμε για μονοπάτια, που φεύγουν κατά πάνω, αλλά δεν βλέπουμε τίποτα. Συνεχίζουμε επί του δρόμου, μέχρι τη «στροφή» διάσελο Ψηλής Ράχης (1.000 μ.), αλλά διαπιστώνουμε ότι ξεφεύγουμε απ’ τις ψηλές κορφές. Γυρνάμε πίσω και ανακαλύπτουμε ένα χωμάτινο δρόμο στο αριστερό μας χέρι, όπου μας οδήγησε σε πηγή. Εδώ είμαστε. Το πεδίο όμορφο, πλαγιές με δένδρα αραιά (γκορτσιές και άλλα) γούπατα, σωροί από πέτρες, παλιά χωραφάκια και ειδυλλιακή ατμόσφαιρα. Η πηγή είναι παλιά. Η γούρνα της πέτρα λαξεμένη, και στη συνέχεια σειρά από γούρνες λαξεμένες που συνδέονται η μία με την άλλη. Μιλάμε για έργο τέχνης, κέντημα.
«Ρούσκιο,1.457μ.(Βιλιβινιώτικο βουνό), ορεινός όγκος στη βόρεια πλευρά του Ν. Αχαϊας, μεταξύ των ποταμών Κερυνίτης στα δυτικά και Βουραϊκός στα ανατολικά. Στα νότια χωρίζεται από τον ορεινό όγκο του Σκεπαστού με αυχένα/διάβαση(920) του Αγίου Βασιλείου και την κοιλάδα του Κερυνίτη στην Πλατανιώτισσα (Κλαπατσούνα). Στα Β-ΒΑ χωρίζεται από την απόληξή του Άγιοι Ασώματοι με τον αυχένα / διάβαση (580μ.) της Μαμουσιάς. Αν και το βουνό αναφέρεται σε παλιούς χάρτες ως Ρούσκιο, ο χάρτης της Γ.Υ.Σ. (1920) το αναφέρει λανθασμένα Ρούσικο, ενώ σε παλιά άρθρα αναφέρεται ως Βιλιβινιώτικο Βουνό και ως Ρούσκι αναφερόταν η απότομη δυτική πλευρά της κορυφής (το ίδιο υποστηρίζουν και σήμερα οι ντόπιοι). Τα πετρώματά του είναι ασβεστόλιθοι και φλύσχης.
Το φαράγγι του Βουραϊκού έχει ενταχθεί στο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Νatura 2000 (2320003) και έχει χαρακτηριστεί ως σημαντική περιοχή για τα πουλιά (095).
Η ψηλότερη κορυφή του είναι Άγιος Γεώργιος (Άη Γιώργης) 1.457μ. πήρε την ονομασία από το παλιό και σήμερα κατεστραμμένο ομώνυμο εκκλησάκι στα ΒΑ της κορυφής σε υψ. 1.400μ. Άλλες ψηλές κορφές: Αητοκαθίσματα, 1.080μ., Μικρός Χελμός,1.088μ., και Στρογγυλή Ράχη,1.265μ.-1.211μ. Στην περιοχή ΝΑ της κορυφής, γύρω από το εκκλησάκι της Ανάληψης (1.190μ.), βρισκόταν βωμός της Άρτεμης. Ανάβαση στην κορυφή μπορεί να γίνει από τον οικισμό Βιλιβίνα (900μ.) σε 0230ω.περίπου ή σε 0100ω. περίπου, εάν γίνει προώθηση με αυτοκίνητο μέχρι το ερημοκλήσι της Ανάληψης». (Νέζη Νίκου2010:τ.2,σ.92)
Άντε να περπατήσουμε και λίγο..
Πιάνουμε διάφορα παλιά μονοπατάκια για λίγο, από ραχούλα σε ραχούλα, και με πλαγιοκίνηση ανηφορίζουμε με σκοπό να ψηλώσουμε μέχρι την ράχη που βλέπουμε μπροστά μας. Ο όγκος των ψηλών κορφών δεν φαίνεται ακόμη απ’ εδώ. Το περπάτημα είναι όμορφο ανάμεσα από μικρά λακκώματα, δένδρα, ρυάκια με νεράκι και όσο ψηλώνουμε, τόσο το τοπίο γίνεται και πιο ενδιαφέρον. Βγαίνουμε στην Στρογγυλή ράχη, ύψους 1.211 μ.(η συνέχεια του Ψηλής Στροφής, διάσελου, που περνούσε ο δρόμος), όπου μεγάλη κεραία αναμετάδοσης. Απ’ εκεί προσανατολιζόμαστε για τις ψηλές κορφές στα ΒΔ. Ενώ στα δυτικά και νότια, έχουμε στα πόδια μας ένα απλωμένο πεδίο, όπου στη μέση αυτού, το εξωκλήσι της Ανάληψης. Πιάνουμε τον εποχιακό χωματόδρομο που διατρέχει την κορυφογραμμή της Στρογγυλής Ράχης και οδηγούμαστε στο επόμενο διάσελο, στα ριζά των ψηλών κορφών του Ρούσκιου, όπου συναντούμε εκεί χωματόδρομο που έρχεται από δεξιά, πιθανά χάραξη πάνω στο παλιό μονοπάτι, που ανεβαίνει απ’ το χωριό Μαμουσιά. Απ’ το σημείο αυτό, ριζά των δύο ψηλών κορφών του Ρούσκιου, κολλάμε στα πλευρά του και από γιδόστρατα, – υπάρχει και πρόχειρος χωματόδρομος, που ελίσσεται και ανεβαίνει μέχρι το διάσελο (κάμπο) των κορφών -, παίρνουμε ύψος. Η ανάβαση είναι σύντομη και όταν βγαίνουμε ψηλά, ανάμεσα στις δυο κορφές και γέρνουμε από «πίσω», ανακαλύπτουμε ένα οροπεδιάκι, (καμπάκος), ανάμεσα στις δυο κορφές, με ένα μισογκρεμισμένο πέτρινο κτίσμα, την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, με υπέροχα δένδρα, εδώ και εκεί. Πρόκειται για μια πολύ όμορφη εστία στο βουνό, έκπληξη, γιατί δεν το περιμένει κανείς. Η παλιά εκκλησία, άγνωστο πότε έπεσε η στέγη της και στην συνέχεια μέρος των πλευρών της, θα πρέπει να ήταν σημείο συνάντησης τους θερινούς μήνες των γύρω χωριών: Μαμουσιάς, Βιλιβίνας και Μπουφούσκια, με το σχετικό πανηγυράκι. Αναρωτιόμαστε, μέχρι πότε να γινόντουσαν αυτά; Πότε μαζεύτηκε κόσμος για τελευταία φορά, πότε καταστράφηκε το εξωκλήσι; Σκέφτομαι, τώρα που υπάρχει δρόμος (με την ευκαιρία της διάνοιξης δρόμου, λόγω εγκατάστασης κεραίας αναμεταδότη, που φτάνει μέχρι εδώ και μπορεί να ανέβει τρακτέρ), γιατί δεν το επισκευάζουν το υπέροχο εξωκλήσι;
Αφήνουμε το εξωκλήσι και ανηφορίζουμε απ’ την εκτεθειμένη ράχη στην κορυφή, Ρούσκιο, ύψ. 1.457μ., όπου η κεραία αναμεταδότη. Από κορφή σε κορφή ένα σύστημα κεραιών έχει εγκατασταθεί ολόγυρα.
Απ’ εδώ η θέα προς το Κλωκό είναι πολύ κατατοπιστική, με λεπτομέρειες. Διακρίνεται απέναντι το χωριό Φτέρη και ο οικισμός Άγιος Παντελεήμωνας, όπως και η διπλή κορφή του, αλλά περισσότερο το εκκλησάκι της Παναγίας στην κορφή. Στα δυτικά εντυπωσιάζει ο χιονισμένος Ερύμανθος και νότια ο Χελμός επίσης. Εκείνες που κλέβουν την παράσταση είναι οι χιονισμένες κορφές του Παρνασσού, Γκιώνας και Βαρδουσίων, που ορθώνονται απέναντι απ’ τον Κορινθιακό κόλπο. Χαμηλά, είναι όμορφα τα παράλια του Διακοφτού και του Αιγίου. Μαγικές εικόνες από ψηλά και μακριά..
Όπως έχουμε λουφάξει στην κορυφή, παρατηρούμε νότια να κατηφορίζει μονοπάτι, μέχρι το εξωκλήσι της Ανάληψης και απ’ εκεί να πέφτει στο χωριό Βιλιβίνα. Ακόμη εντυπωσιακά είναι τα βόρεια-δυτικά τοιχώματα της κορφής, «τείχος», που πέφτει απότομα κατά το Κερυνίτικο ποτάμι. Διακρίνονται ακόμη, τα χωριά Πλατανιώτισσα και Δίγελα, κοντά στον Κερυνίτη ποταμό.
Πήραμε το δρόμο της επιστροφής
Επιστρέφουμε απ’ τον ίδιο δρόμο, για οικονομία δυνάμεων, που είναι και συντομότερος. Χαμηλώνοντας πιάνουμε την μεσοράχη και βγαίνοντας στην κεραία – αναμεταδότη, πέφτουμε κάθετα ΒΑ. και μετά Β. βγαίνοντας στην παλιά πηγή. Ο ανοιξιάτικος ήλιος, που έχει μπει για τα καλά στα χαμηλά ορεινά, κάνει τα πράγματα πολύ όμορφα. Τα λουλούδια στο έδαφος έχουν εκραγεί, αυτά δεν μπορούν να περιμένουν, τα νεράκια έστω και λιγοστά κάνουν αισθητή την παρουσία τους, τα δένδρα μυρίζουν, τα πουλιά το απολαμβάνουν. Το γεράκι πλανάρει ψηλά αφημένο στο δυτικό αγέρα, που ευωδιάζει ενώ την καταλυτική ησυχία του σκηνικού την διακόπτει το καμπανάκι του σκύλου «γκέκα», που έρχεται από κάπου. Στο σκηνικό προβάλλει ο χωρικός καβάλα σε άλογο, συνοδευόμενος απ’ άλλο ξεσαμάρωτο και ανηφορίζει στο παλιό μονοπάτι για το απομακρυσμένο χωράφι του, στην Ανάληψη. Εικόνες «δυνατές», που αντέχουν και δεν μπορούν να σβήσουν με το πέρασμα του χρόνου. Μπορεί να μην είχαμε χειμώνα φέτος, μπορεί τα βουνά να μην φορτώθηκαν με τα χιόνια, όμως η άνοιξη επέστρεψε μετά τον ήπιο χειμώνα, και ο χωρικός ανηφορίζει για τις εποχιακές δραστηριότητές του.
Ταξίδι επιστροφής
Εποχούμενοι, ακολουθώντας αντίθετη φορά απ’ εκεί που είχαμε έρθει, κατευθυνόμαστε νότια. Περνάμε το διάσελο, έχοντας στα δεξιά μας το εκτεταμένο πεδίο της Ανάληψης (ανάμεσα απ’ τις κορφές Ρούσκιο και Στρογγυλή Ράχη) και φτάνουμε σε διάσελο (Άγιος Βασίλειος). Δεξιά ένδειξη για το χωριό Βιλιβίνα και ξενώνα Δρυάδες. Αφήνουμε τη δημοσιά και κάνουμε δεξιά. Το πεδίο είναι ήπιο και ενδιαφέρον. Ο χωμάτινος δρόμος, ελίσσεται, περνά γέφυρα, όπου εντυπωσιακά στενό φαραγγάκι (τρέχει κάμποσο νερό), σχηματιζόμενο ψηλά στην Ανάληψη, μας φέρνει στο χωριό Βιλιβίνα, υψ. 900 μ.
Το χωριό είναι μικρό, μαζεμένο, με όμορφα παλιά σπιτάκια, πλατεία πλακοστρωμένη με δύο υπέροχα μεγάλα πλατάνια, βρύσες παλιές ανασκευασμένες και ένα παλιό μαγαζάκι, κουκλίστικο, που κρατάει απ’ τα παλιά, είναι κλειστό. Λίγο πιο πάνω απ’ την πλατεία οι ξενώνες «Δρυάδες», παλιά κτίσματα ανασκευασμένα, όμορφα, φυσικά. Το χωριό επικοινωνεί με το απέναντι μεγαλύτερο Πλατανιώτισσα. Μεσολαβεί ρέμα, που πρωτοσχηματίζεται, όπως πέφτουν τα νερά (διάσελο Αγίου Βασιλείου), που είναι και ένα παρακλάδι του Κερυνιώτικου (2) ποταμού. Βόρεια και δυτικά, μονοπάτι, υψηλό πέρασμα γυρόφερνε στην σάρα . του Ρούσκιου, σε υψ. 1.150μ, και συνδεόταν με το χωριό Μαμουσιά. Το μονοπάτι, που φεύγει απ’ το χωριό, (νότιο πέρασμα) ανεβαίνει στο εξωκλήσι της Ανάληψης και πέφτει στο χωριό Μαμουσιά, αφού συνδεθεί με το προηγούμενο. Πολύ ωραίο μέρος για αφετηρία διαδρομών, ιδιαίτερα ο γύρος του όγκου του Ρούσκιου.
Αφήνουμε το χωριό Μιλιβίνα και επιστρέφουμε στο διάσελο του Αγίου Βασιλείου. Παντού καλλιέργειες και περιποιημένα αμπέλια. Αγροτικά αυτοκίνητα στέκουν παραδίπλα, εποχιακές εργασίες, σ’ ένα τόπο ευλογημένο. Τόπος δουλεμένος απ’ τα παλιά, τόπος που έχει μεστώσει με τον ανθρώπινο μόχθο, συνεχίζει και δίνει τους καρπούς του. Συνεχίζουμε στη δημοσιά και φτάνουμε στο επόμενο χωριό, Δουμενά, υψ. 850 μ. Το χωριό είναι απλωμένο στη ρεματιά, που σχηματίζεται απ’ τα ψηλώματα του όγκου Προφήτη Ηλία, 1.525 μ. (βρίσκεται στο πίσω μέρος απ’ τα χωριά Κερπινή και Ρογοί), διαθέτει σπίτια μεγάλα, δίπατα, παλιά και καινούργια, ανθρώπους, που λόγω Κυριακής έχουν επισκεφθεί το χωριό τους και προετοιμάζουν τα σπιτικά τους για το Πάσχα. Το Δουμεναίϊκο ρέμα χαμηλά πέφτει στον Βουραϊκό στο ύψος Πόρτες.
Αφήνουμε το χωριό και συνεχίζουμε, περνώντας απ’ τις ενδείξεις Άγιος Βλάσιος, ή Άγιος Βασίλειος. Αριστερά μας οικισμός (συστάδα σπιτιών, όπου στην αυλή τους δεκάδες γεωργικά εργαλεία), εκκλησιά και κατηφορίζοντας φτάνουμε στην Άνω Ζαχλωρού, όπου υπέροχη παλιά εκκλησιά μέσα σε δένδρα, σπίτια παλιά στη ράχη. Εδώ βρισκόμαστε απέναντι απ’ τη μονή του Μέγαλου Σπηλαίου, και όλα φαίνονται να είναι κυριαρχία της μονής. Στη συνέχεια και κάτω απ’ τον δρόμο, σταματάμε σε μπαλκονάκι με εξωκλήσι και τις καμπάνες στη βελανιδιά. Στα πόδια μας ο Βουραϊκός (3) ποταμός και απέναντι τα κτίσματα της Μονής. Πιο κοντά μας, ένα παράταιρο κομμάτι γης φυτεμένο με κυπαρίσσια σηματοδοτεί πιθανά το νεκροταφείο της Μονής. Αφήνουμε το εξωκλήσι και κατηφορίζουμε μέχρι το ποτάμι, τον Βουραϊκό, περνώντας διαδοχικά εικονοστάσια. Εκεί που συναντάμε το ποτάμι, αγροτική κατοικία, σκηνικό από το παρελθόν.
Πέφτουμε στον Βουραϊκός, και σταματάμε, χωρίς να τολμήσουμε να βουτήξουμε στα νερά του, αν και ο ήλιος είναι τόσο πειστικός. Δεν είναι το κρύο του νερού, αλλά η παρουσία δεκάδων τζιπ και εντυπωσιακών οχημάτων, που μας διασταυρώνουν, κινδυνεύοντας να μας πατήσουν. Έχουμε βγει κιόλας στην κεντρική δημοσιά Καλάβρυτα – Διακοφτό, οπότε ξεχνούμε κάθε σκέψη για μπάνιο ή ακόμη περισσότερο για μια κρύα μπύρα σε παρακείμενο μαγαζάκι. Γυρνάμε το αυτοκινητάκι κατά κάτω και όπου «φύγει – φύγει», συντροφιά με την νύχτα που πέφτει, παίρνουμε το δρόμο της τελικής επιστροφής .
Τάκης Ντάσιος, Μάρτης 2007
Παραπομπές
(1) Οικισμοί,
Δερβένι, υψ.210μ. δεξιά του ποταμού Κερυνίτη, δήμου Διακοπτού νομού Αχαϊας. Στα 1928 είχε (-) κατοίκους, 1940 > 2, 1951 > 175, 1961 > 132, 1971 > 120, 1981 > 121, 1991 > 120, 2001 > 118.
Μαμουσιά, υψ.660μ. στις ΒΑ. πλαγιές του όγκου Ρούσκιο, δήμου Διακοπτού νομού Αχαϊας. Στα 1928 είχε 457 κατοίκους, 1940 > 502, 1951 > 323, 1961 > 280, 1971 > 279, 1981 > 257, 1991 > 232, 2001 > 177. Κοντά λείψανα της Κερύνειας.
Κερύνεια η: αρχαία πόλη της Β. Πελοποννήσου στην Αχαϊα, νότια του σημερινού Διακοφτού, κοντα στον οικ. Μαμουσιά, όπου σώζονται τμήματα του αρχαίου τείνους και λείψανα θεάτρου. Δεν ανήκε στις δώδεκα πόλεις. Το 460 π.χ. δέχτηκε εξόριστους Μυκηναίους. Από τον 4ο π.Χ. αι. είναι μία από τις ανεξάρτητες πόλεις της Αχαϊκής Συμμαχίας.
Κερύνεια Νέα > Νέα Κερύνεια δήμου Διακοπτού νομού Αχαϊας. Κάτοικοι (-), 1991 > 274, 2001 > 332
Βιλιβίνα (έως 1940 Βελιβίνα) υψ. 900μ. στις ΝΑ. πλαγιές του όγκου Ρούσκιο δήμου Καλαβρύτων νομού Αχαϊας. Στα 1928 είχε 309 κατοίκους, 1940 > 280, 1951 > 165, 1961 > 62, 1971 > 78, 1981 > 98, 1991 > 59, 2001 > 104.
Δουμενά, υψ. 850μ. βόρεια των Καλαβρύτων, δήμου Καλαβρύτων νομού Αχαϊας. Στα 1928 είχε 219 κατοίκους, 1940 > 239, 1951 > 210, 1961 > 140, 1971 > 145, 1981 > 130, 1991 > 153, 2001 > 169
Μπουφούσκια, (έως 1940 Μπουφόσκα και Μποφονάκια) υψ. 400μ. στις βορειοανατολικές πλαγιές του Κλωκού, δήμου Αιγίου νομού Αχαϊας. Στα 1928 είχε 103 κατοίκους, 1940 > 113, 1951 > 114, 1961 >113, 1971 > 66, 1981 > 69, 1991 > 60, 2001 > 86. Κατά την διάρκεια της Κατοχής (1941-45) η Μπουφούσκια πυρπολήθηκε από τον γερμανικό στρατό.
Άγιος Ανδρέας, υψ.280μ. δήμου Αιγίου νομού Αχαϊας. Στα 1928 είχε 94 κατοίκους, 1940 > 170, 1951 > 170, 1961 > 171, 1971 > 160, 1981 > 128, 1991 > 121, 2001 > 99.
Άνω Ζαχλωρού, υψ. 780μ. στις πλαγιές του Χελμού, δήμου Καλαβρύτων νομού Αχαϊας. Στα 1928 είχε 144 κατοίκους, 1940 > 167, 1951 > 50, 1961 > 29, 1971 > 13, 1981 > 10, 1991 > 5, 2001 > 3.
(2) Κερυνίτης ο (και Μπουφούσκια) ποταμός της Αχαϊας. Έχει μήκος περίπου 10 χλμ. Πηγάζει από το Παναχαϊκό ρέει προς Β και εκβάλλει στον Κορινθιακό κόλπο, δυτικά του οικ. Διακοφτό. Υπάρχει άποψη ότι στην όχθη του βρισκόταν η Ελίκη, αρχαία πόλη της Πελοποννήσου, στην ακτή του Κορινθιακού κόλπου, θρησκευτικό κέντρο των πόλεων της Αχαϊας, για την ακριβή θέση της οποίας δεν υπάρχει ομοφωνία. Καταποντίστηκε το 373 π.Χ. ύστερα από σεισμό και καθίζηση.
(3) Βουραϊκός ποταμός, φαράγγι μοναδικού κάλλους, «Ο ποταμός Βουραϊκός διατρέχει το ανατολικό τμήμα του νομού Αχαϊας, σχηματίζοντας στο πέρασμά του ένα βαθύ και απόκρημνο φαράγγι μοναδικής φυσικής ομορφιάς. Πηγάζει από τα βουνά των Καλαβρύτων, ανάμεσα στις ανατολικές προεκτάσεις του Ερύμανθου και στις δυτικές του Χελμού και ρέει προς τα βόρεια, για να καταλήξει, έχοντας διανύσει περίπου 40 χλμ. στον Κορινθιακό κόλπο, κοντά στο Διακοπτό. Το επιβλητικό φαράγγι του Βουραϊκού, ξεκινάει 3 χλμ. Βόρεια του χ. Κάτω Ζαχλωρού και συνεχίζεται μέχρι το Διακοπτό. Σχηματίζεται κατά κύριο λόγο από κροκαλοπαγή πετρώματα, ενώ σε ορισμένες τοποθεσίες υπάρχουν και ασβεστόλιθοι. Το στενότερο σημείο του και πιο εντυπωσιακό, βρίσκεται λίγο έξω από τη Ζαχλωρού και ονομάζεται Πόρτες. Το στενό αυτό, σύμφωνα με τον μύθο, δημιούργηθηκε όταν ο Ηρακλής έκοψε με το σπαθί του στα δύο τον βράχο που έκλεινε το πέρασμά του, για να φτάσει κατ’ άλλους στον Ευρυσθέα, και κατ’ άλλους στην αγαπημένη του Βούρα, κόρη της Ελίκης. Από την τελευταία πήρε το όνομά της η αρχαία πόλη Βούρα και κατ’ επέκταση και ο Βουραϊκός ποταμός. Η Βούρα, που σύμφωνα με τους μελετητές εντοπίζεται κοντά στον σημερινό οικισμό Κάστρο, βορειοανατολικά του Άνω Διακοπτού, ήταν σημαντική πόλη της αρχαιότητας, οποία πρωτοστάτησε στην ίδρυση της Αχαϊκής συμπολιτείας. Οι κάτοικοι της Βούρας είχαν αναπαραστήσει σε νόμισμά τους τον Ηρακλή και τον λάτρευαν σε μια σπηλιά, όπου είχαν τοποθετήσει και το άγαλμά του. Κατά μήκος της κοίτης του ποταμού κινείται και ο οδοντωτός σιδηρόδρομος, που κατασκευάστηκε στα τέλη του 19ου αι., κατά την περίοδο διακυβέρνησης της χώρας από τον Χαρίλαο Τρικούπη και πλέον έχει κλείσει 100 χρόνια λειτουργίας χωρίς να σημειωθεί κανένα ατύχημα» (Στυλιανίδου Σουλτάνα, Μηλογιαννάκη Ναταλία, Bonetti Andrea, Σφήκας Γιώργος: Νομός Αχαϊας, σ.78)
Ενδεικτική βιβλιογραφία
- Νίκου Νέζη 1979:τα ελληνικά βουνά, ορεογραφία, οδηγός,
- Λούκου Λάμπη1980: Το Αγρίδιον Αροανίας ανάμεσα Χελμού και Ερυμάνθου, Πάτρα
- Χριστόπουλου Βασίλη: Αχαϊα, σειρά: Ελληνική παραδοσιακή αρχιτεκτονική, εκδ. «Μέλισσα»
- Αδαμακόπουλου Τ., Ματσούκα Π., Χατζηβαρσάνη Β.1988: Τα βουνά του Μωριά, σειρά: Οδηγός για τα Ελληνικά βουνά, εκδ. Πιτσιλός
- Μανιατέα Ηλία Τεγόπουλου Ηλία(Εκδ.): Νομός Αχαϊας Πελοπόννησος, Νο 5 σειρά: Ελλάδα, εκδ. Δομή
- Νέζη Νίκου2010: Τα Ελληνικά βουνά, γεωγραφική εγκυκλοπαίδεια, τόμος 2, Ηπειρωτική Ελλάδα (Πελοπόννησος, Στερεά Ελλάδα, Θεσσαλία, Ήπειρος, Μακεδονία, Θράκη), εκδ. Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβασίας Αναρρίχησης – Κληροδότημα Αθ. Λευκαδίτη
- Σταματελάτου Μιχαήλ Βάμβα-Σταματελάτου Φωτεινή2012: «Γεωγραφικό λεξικό της Ελλάδας», τόμοι Α’,Β’,Γ’, ειδική έκδοση για την εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, για αυτή την έκδοση, Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη
Ορεινογραφίες 
Καλημέρα και Χρόνια Πολλά!
Όπως όλα τα άρθρα, και αυτό εξαιρετικό.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Σας ευχαριστώ πολύ, να είσαστε καλά
Μου αρέσει!Μου αρέσει!